Πως αντιλαμβάνονται τις εξελίξεις πέντε στρατιωτικοί ηγέτες...(μην τρομάξετε, είναι απλά οι ανώτατοι στρατιωτικοί των χωρών που εκπροσωπούν..)

του Χρόνη Πολυχρονίου

Πριν από 3 εβδομάδες, το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στο Λονδίνο παρουσίασε την αναφορά πέντε διακεκριμένων στρατιωτικών ηγετών για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων για τη διεθνή ασφάλεια με τίτλο «Προς μια μεγάλη στρατηγική για έναν κόσμο αβεβαιότητας». Τα μυαλά πίσω από αυτή τη μελέτη είναι ο στρατηγός δρ Klaus Naumann (Γερμανία), ο στρατηγός John Shalikashvili (ΗΠΑ), ο στρατάρχης Λόρδος Inge (Ηνωμένο Βασίλειο), ο ναύαρχος Jacques Lanxade (Γαλλία) και ο στρατηγός Henk van den Breemen (Κάτω Χώρες). Η αναφορά θα μπορούσε να τιτλοφορηθεί: «Αφότου ο κόσμος είναι κόλαση, ας συμπεριφερθούμε σαν διάβολοι».

Οι συγγραφείς αυτής της αναφοράς ανησυχούν για την αυξανόμενη αβεβαιότητα στον κόσμο (λες και είχαμε ποτέ εξασφαλίσει βεβαιότητα) και, με επίκεντρο τις δημογραφικές προκλήσεις, τις κλιματικές αλλαγές, το πρόβλημα της ασφάλειας της ενέργειας, την άνοδο του ανορθολογισμού, την αποδυνάμωση του εθνο-κράτους και τη «σκοτεινή πτυχή» της παγκοσμιοποίησης, παρουσιάζουν μια μεγάλη στρατηγική που θα μπορούσε να υιοθετηθεί άμεσα από οργανισμούς και χώρες και ύστερα να προβληματιστούν για τις παραμέτρους που θα επιλέξουν για την εφαρμογή μιας τέτοιας στρατηγικής. Υπογραμμίζουν περαιτέρω, ότι επειδή οι προκλήσεις στη σύγχρονη διεθνή ασφάλεια εμπεριέχουν υψηλό επίπεδο κινδύνου, δεν θα πρέπει να αποπροσανατολιστούμε με τη δημιουργία νέων θεσμικών οργανισμών. Οι υπάρχοντες οργανισμοί αρκούν για να μας προστατέψουν από τις νέες προκλήσεις.

Ως αναμενόμενο, ο Οργανισμός Βορειο-ατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) εμφανίζεται ως το πλέον ιδανικό όργανο γύρω από το οποίo θα μπορούσε να σχεδιαστεί ένα νέο πλάνο για τη διεθνή ασφάλεια. To ΝΑΤΟ καλείται να παίξει τον ρόλο του διεθνούς χωροφύλακα σε μια ιστορική φάση των διεθνών σχέσεων, όπου η ανάγκη για την απόρριψη νοοτροπιών και πρακτικών του 19ου και του 20ού αιώνα είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίο για να αποφύγει ο κόσμος μια μεγάλη παγκόσμια καταστροφή.

Η λογική της βίας και του πολέμου που ασπάζονται οι 5 διακεκριμένοι στρατιωτικοί ηγέτες (το μήνυμα προς τους εχθρούς της Δύσης θα είναι πως «δεν υπάρχει γωνιά στον πλανήτη όπου θα αισθάνονται ασφαλείς» (σ. 95), ενώ τα «πυρηνικά όπλα θεωρούνται απολύτως απαραίτητα και η πυρηνική κλιμάκωση αναπόσπαστο στοιχείο της οποιασδήποτε σύγχρονης στρατηγικής» (σ. 96), μόνο ρίγος και απαισιοδοξία για τις πιθανότητες επιβίωσης του κόσμου στον 21ο αιώνα προκαλεί.

Η αναφορά αποκαλύπτει επίσης τις ευρύτατες αντιδημοκρατικές αντιλήψεις που διαπνέουν τους συγγραφείς της. Οι διακεκριμένοι στρατιωτικοί θεωρούν πως η διαδεδομένη διαθεσιμότητα της πληροφόρησης, όπως αυτή εκδηλώνεται από το διαδίκτυο, δηλαδή η δημοκρατικοποίηση της γνώσης και της πληροφόρησης, ενθαρρύνει την «άνοδο του ανορθολογισμού» στον σύγχρονο κόσμο.

Οι πολιτικές των ΗΠΑ και των συμμάχων τους δεν εμφανίζονται πουθενά στην αναφορά ως αιτίες ή έστω παράγοντες της αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας τάξης και των νέων κινδύνων που αντιμετωπίζει ο κόσμος στον 21ο αιώνα. Η λογική του «εμείς» και «αυτοί» είναι το πλαίσιο πάνω στο οποίο διατυπώθηκε η μεγάλη στρατηγική των πεφωτισμένων δυτικών στρατιωτικών για τις προκλήσεις και τις απειλές στον 21ο αιώνα. Εύλογο λοιπόν το ερώτημα: το μέλλον της παγκόσμιας ασφάλειας θα είναι τραγωδία, φάρσα ή κωμωδία;

*Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών, ακαδημαϊκός διευθυντής στο Mediterranean University College.