Που βαδίζουμε;

Μαρκ Φάμπερ ο αιρετικός «γκουρού» των αγορών

«Αν οι τιμές του πετρελαίου υπερβούν το όριο των 100 δολαρίων ανά βαρέλι, θα μπουν τα θεμέλια για τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», έγραφε το 2004 ο Μαρκ Φάμπερ. Σήμερα, με την τιμή του αμερικανικού αργού να βρίσκεται πάνω από τα 130 δολ./βαρέλι και πολλούς πλέον να μιλούν ανοιχτά για πιθανό άλμα στα 150 δολ., τα 200 δολ. ή ακόμα και τα 500 δολ./βαρέλι, γίνεται ακόμα πιο συγκεκριμένος. Απολαμβάνοντας ένα ποτήρι -εξαιρετικό όπως το χαρακτήρισε- ελληνικό Chardonnay στο μπαρ της Μεγάλης Βρετανίας, ο Ελβετός οικονομολόγος εξαπολύει μια εφ όλης της ύλης επίθεση στην ενεργειακή και οικονομική πολιτική των ΗΠΑ.

Συνέντευξη στον Γιώργο Ι. Μαύρο
gmavros@pegasus.gr

«Βλέπουμε παντού μια αναζωπύρωση των γεωπολιτικών εντάσεων, διότι οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη να διασφαλίσουν όλο και περισσότερο πετρέλαιο», λέει και εξηγείται: «Κατά την ενεργειακή κρίση του 70, η Αμερική βάσιζε μόλις το 23% των πετρελαϊκών της αναγκών σε εισαγωγές. Τη δεκαετία του 90 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 50%. Σήμερα έχει φτάσει στο 73%. Αυτός είναι ο λόγος που οι ΗΠΑ πήγαν στο Ιράκ». Για τον ίδιο λόγο, λέει, ενδέχεται να πάνε και στο Ιράν. «Εκτιμώ ότι υπάρχει 50% πιθανότητα ο Μπους να βομβαρδίσει το Ιράν πριν τελειώσει η θητεία του», επισημαίνει.

Η Κίνα, πάλι, ήταν αυτάρκης σε καύσιμα μέχρι το 1994. Σήμερα, σημειώνει, εξαρτάται επίσης υπερβολικά από τις εισαγωγές πετρελαίου: «Η διασφάλιση πρώτων υλών αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για τους Κινέζους. Γι αυτό τους βλέπεις σήμερα στο Σουδάν, στην Αγκόλα, παντού», λέει, επισημαίνοντας ότι ο ανταγωνισμός αυτός μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης.

Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος
«Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος ενδέχεται να έχει ήδη αρχίσει», προειδοποιεί. «Αυτός δεν θα είναι ένας πόλεμος που θα διεξαχθεί με μεραρχίες τεθωρακισμένων. Θα έχει τη μορφή τρομοκρατικών χτυπημάτων ή αποστολής στρατευμάτων για την ανατροπή της αμερικανικής κατοχής σε χώρες της Κεντρικής Ασίας».

Το ράλι των εμπορευμάτων έχει επιφέρει μια σοβαρή μεταβολή στις παγκόσμιες ισορροπίες ισχύος, τονίζει. Οι χώρες που παράγουν πρώτες ύλες και οι ηγέτες τους, όπως οι κ. Πούτιν και Τσάβες, έχουν ισχυροποιηθεί. «Υπάρχει έξαρση του εθνικισμού γύρω από τους φυσικούς πόρους. Ποιος ξέρει πότε κάποιος θα χάσει τον έλεγχο;», διερωτάται.

Σίγουρα, πάντως, οι πολιτικοί των ΗΠΑ έχουν χάσει τον έλεγχο προ πολλού, σύμφωνα με τον κ. Φάμπερ. «Άνθρωποι σαν τη Χίλαρι Κλίντον και τον Τζον ΜακΚέιν έχουν βλάβη στον εγκέφαλο»! Οι ΗΠΑ έχουν έναν από τους χαμηλότερους στον κόσμο φόρους στα καύσιμα και υψηλότατη κατά κεφαλήν κατανάλωση πετρελαίου. Όμως, τονίζει, ΜακΚέιν και Κλίντον υπόσχονται την κατάργηση του φόρου αυτού, ρίχνοντας κι άλλο λάδι στη φωτιά της ενεργειακής κρίσης! Μήπως, όμως, ο Μπαράκ Ομπάμα θα μπορούσε να χαράξει διαφορετική πορεία; Όχι, λέει κατηγορηματικά. «Έχει υποσχεθεί πάρα πολλά και θα πρέπει να συνεχίσει να εκτυπώνει μαζικά νέο χρήμα, υπονομεύοντας τα πραγματικά εισοδήματα των Αμερικανών, προκειμένου να τα υλοποιήσει».

Οι τιμές του πετρελαίου είχαν σταθεροποιηθεί γύρω στα 75 δολ./βαρέλι από το 2006 και μετά, όμως πήραν την ανιούσα μετά τις 18 Σεπτεμβρίου 2007, όταν η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) άρχισε να μειώνει τα επιτόκια του δολαρίου, λέει. Κι αυτό διότι η πολιτική των ΗΠΑ επιτάσσει την τόνωση της κατανάλωσης με κάθε κόστος. Μόνο που εν προκειμένω το κόστος απλώνεται σε όλον τον πλανήτη. Η Fed, λέει ο κ. Φάμπερ, εμφανίζει ονομαστικό πληθωρισμό λίγο πάνω από το 2%. «Πώς γίνεται αυτό όταν μέσα στα τελευταία 7 χρόνια οι τιμές στα περισσότερα είδη έχουν υπερδιπλασιαστεί;», διερωτάται, δίνοντας ο ίδιος την απάντηση: «Η μεθοδολογία υπολογισμού του πληθωρισμού έχει αλλάξει πολλές φορές. Σύμφωνα με τη σωστή μεθοδολογία, ο πληθωρισμός ίσως αγγίζει το 8%-9%»! Δηλαδή, εδώ και πάρα πολλά χρόνια τα πραγματικά επιτόκια των ΗΠΑ είναι πολύ αρνητικά.

Αυτή είναι η αναγκαία συνθήκη για την δημιουργία μιας φούσκας, επισημαίνει ο κ. Φάμπερ. Μόνο που εν προκειμένω δεν δημιουργήθηκε μια, αλλά πολλές, στις μετοχές, τα ομόλογα, τα ακίνητα. Η Fed, λέει, κάνει τα πάντα για να τις διατηρήσει, όμως το πολύ να μπορέσει να διασώσει μια σε βάρος όλων των άλλων.

Το συμπέρασμα; «Η Fed αποτελείται από μια ομάδα ανίκανων ανθρώπων», λέει χωρίς περιστροφές και συνεχίζει: «Είναι μια ελίτ που προστατεύει την ελίτ της Wall Street κι όχι το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό». Πώς; Εκτυπώνοντας χρήματα. «Η εκτύπωση δεν είναι φυσική αλλά ηλεκτρονική», εξηγεί ο κ. Φάμπερ. «Με αυτό τον τρόπο διοχετεύουν άφθονη ρευστότητα στην αγορά. Όμως, δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα της πιστωτικής φούσκας που έσπασε. Απλώς αναβάλουν τις συνέπειές της, υπονομεύοντας το δολάριο και εμφανίζοντας τεχνητά υψηλούς δείκτες».

Απατηλή ανάπτυξη
Τα τελευταία 8 χρόνια, το ΑΕΠ των ΗΠΑ έχει αυξηθεί κατά 4,2 τρισ. δολ. σε όρους δολαρίου. Αν όμως υπολογιστεί σε ευρώ ή αμερικανικό χρυσό, τότε έχει συρρικνωθεί. Και η Ζιμπάμπουε (σ.σ. η χειρότερη οικονομία στον πλανήτη σήμερα) αναπτύσσεται με βάση το τοπικό νόμισμα, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Φάμπερ.

Μόνο που αυτή η πολιτική έχει επιπτώσεις σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η χειρότερη είναι η ακρίβεια. Η παράλογη επιμονή των ΗΠΑ στην τόνωση της κατανάλωσης με κάθε κόστος και τα επί σειρά ετών αρνητικά πραγματικά επιτόκια εξήγαγαν τις αμερικανικές φούσκες σε όλον τον πλανήτη οδηγώντας σε ένα απίστευτο ράλι των τιμών διεθνώς. Το κακό, όμως, δεν σταματά εκεί. Πολλές κεντρικές τράπεζες, όπως η ΕΚΤ, αυξάνουν τα επιτόκιά τους ή τουλάχιστον δεν τα μειώνουν για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό. Όμως, η πολιτική της Fed τις πιέζει να τα μειώσουν, τονίζει. «Κάποιος τελικά θα κερδίσει αυτή τη μάχη: είτε η Fed θα αναγκαστεί να αυξήσει τα επιτόκια είτε οι υπόλοιποι να τα μειώσουν. Διότι αν συνεχιστεί η απόκλιση στα επιτόκια, το δολάριο θα υποχωρήσει σε δυσβάσταχτο για τους μεγάλους εξαγωγείς του κόσμου επίπεδο. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε μαθηματικά σε εμπορικούς -κι όχι μόνο- πολέμους.

Τι είπε για...

Τον Μπεν Μπερνάνκε
Αλχημείες

«Αν διοικούσαν τον κόσμο οι ακαδημαϊκοί θα είχαμε καταστραφεί», λέει ο κ. Φάμπερ σχολιάζοντας το υπόβαθρο του σημερινού διοικητή της Fed, Μπεν Μπερνάνκε. Η δυσμενής κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, συμπληρώνει, αντανακλά τις «ανοησίες που έχει γράψει και υποστηρίξει ο κ. Μπερνάνκε, περί εστίασης στον δομικό πληθωρισμό, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ανατιμήσεις σε καύσιμα και τρόφιμα»..

Τον Άλαν Γκρίνσπαν
Επιλεκτική κρίση

Αλλά και ο προκάτοχός του, ο Άλαν Γκρίνσπαν, δεν γλιτώνει από τα πυρά του κ. Φάμπερ: «Στα χρόνια που ήταν επικεφαλής της Fed, ο κ. Γκρίνσπαν ισχυριζόταν ότι δεν μπορεί να εντοπίσει εγκαίρως τις φούσκες. Κατόπιν γράφει στους Financial Times ότι υπάρχει φούσκα στην ισπανική αγορά ακινήτων. Επομένως, στην Ισπανία μπορεί να εντοπίζει προβλήματα, όμως στις ΗΠΑ κάθεται πάνω στη μεγαλύτερη φούσκα και δεν μπορεί να τη διακρίνει...»

Πηγή: Hμερησία